Σαν σήμερα: Περνάει ο Νόμος 4000 περί… τεντιμποϊσμού, που διαπόμπευσε μια γενιά

 

 Κείμενο: Μάρα Κρητικού

Σαν σήμερα το -όχι και τόσο πολύ μακρινό- 1958, η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους νόμους της μεταπολεμικής περιόδου. Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή θέτει σε ισχύ τον νόμο 4000/1958, γνωστό ως «Νόμο περί Τεντιμποϊσμού».

Η ονομασία των «τεντιμπόηδων» προέρχεται από τον αγγλικό όρο «teddy boys», που αναφερόταν στους νεαρούς Βρετανούς των 1950s που επηρεάζονταν από το rock ‘n’ roll και τη μόδα της εποχής. Οι Έλληνες «τεντιμπόηδες» ήταν

άτομα που επιδείκνυαν προκλητική συμπεριφορά, έβριζαν ή έκαναν βανδαλισμούς και πράξεις όπως το να ρίχνουν γιαούρτια ή φρούτα σε πολίτες.

Ο νόμος 4000 προέβλεπε για τους παραβάτες τη δημόσια διαπόμπευση, μια πρακτική που περιλάμβανε το κούρεμα «με την ψιλή» και την περιφορά τους στους δρόμους, ενώ οι αστυνομικοί τους οδηγούσαν στο τμήμα. Αυτή η τιμωρία στόχευε να επιδείξει την «εξυγίανση» των νεαρών και να δώσει το μήνυμα ότι η κοινωνία δεν θα ανεχόταν τέτοιου είδους συμπεριφορές.

Ο νόμος αυτός προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από ένα ευρύ φάσμα της κοινωνίας. Πολλοί τον θεώρησαν υπερβολικά αυστηρό και ταπεινωτικό αλλά και μια αναχρονιστική πρακτική που παρέπεμπε σε σκοτεινές εποχές της ελληνικής ιστορίας, ενώ οι εικόνες των κουρεμένων νέων στους δρόμους προκάλεσαν αποτροπιασμό.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο νόμος 4000 αποτυπώθηκε στη συλλογική μνήμη, όχι μόνο για τη σκληρότητά του, αλλά και για τον τρόπο που κατέγραψε μια εποχή όπου οι νέες γενιές ήρθαν σε σύγκρουση με τις παραδοσιακές αξίες και την κοινωνική τάξη της εποχής. Το φαινόμενο αυτό, καθώς και οι συνέπειές του, αποτυπώθηκαν σε ελληνικές ταινίες και λογοτεχνία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ταινία «Νόμος 4000» του Γιάννη Δαλιανίδη το 1962.

 

Ο νόμος περί τεντιμποϊσμού αποτελεί μέχρι σήμερα ένα σημείο αναφοράς για τη μελέτη της ελληνικής κοινωνίας των δεκαετιών του ’50 και του ’60. Αν και καταργήθηκε σχετικά σύντομα (τελευταία φορά εφαρμόστηκε το 1981 και καταργήθηκε εντελώς το 1983), έθεσε τον προβληματισμό για το πώς οι κοινωνίες πρέπει να διαχειρίζονται τις κοινωνικές μεταβολές.

Από το newsbeast