Όταν ξαναβρίσκεις ένα αριστούργημα (vid)

 

Το Gazzetta θυμήθηκε την ταινία «Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας… και πάλι άνοιξη». Παίζεται ξανά στις κινηματογραφικές αίθουσες.


Η άνοιξη με τα ξανθά μαλλιά της. Το καλοκαίρι με το πύρινο στεφάνι του. Το φθινόπωρο με το ξεγύμνωμά του. Ο χειμώνας με την παγωμένη αστραπή του. Και ο χρόνος με την αιμάτινη κλωστή του να δένει όλα τα έμψυχα και με την πνοή του να κινεί τις πέτρες και τα χώματα. Η ασταμάτητη ροή είναι επιβεβαίωση ζωής και ανοιχτή αγκαλιά θανάτου. Ο άνθρωπος πάντα ακολουθεί και πάντα προσπαθεί να καταλάβει. Ακολουθεί και μάταια προηγείται.

 Καταλαβαίνει και μάταια προτάσσει τη βεβαιότητά του. Όλα είναι εδώ και όλα επιστρέφουν. Μόνο οι εποχές ξέρουν και μόνο ο χρόνος ξέρει να σιωπά. Η επανάληψη είναι μητέρα των πάντων! Αυτή σου μαθαίνει τα λάθη σου, αυτή εκτονώνει τα πάθη σου και αυτή φροντίζει την άγνοιά σου. Και αυτή επισημαίνει την ομορφιά και τη σοφία της φύσης. Η επανάληψη είναι το νερό και ο άνθρωπος το νησί που δεν μένει ποτέ ακατοίκητο

. Γι’ αυτό άνθρωπε μην ανυπομονείς, απλά περίμενε και όλα θα έρθουν. Ξανά και ξανά. Και κάπως έτσι μας ξαναβρήκε το αριστούργημα του Κιμ Κι Ντουκ, το «Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας… και πάλι άνοιξη». Η ταινία αυτή είναι προορισμένη να επιστρέφει και να μας διδάσκει. Μαζί της επιστρέφουμε και μαζί της συνομιλούμε.
Αυτή η ταινία δεν φεύγει από τη μνήμη μας


Η καλλιτεχνική δημιουργία του Κιμ Κι Ντουκ φωτίζει και πάλι τις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες. Το «Studio new star art cinema» [Σπάρτης και Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής] σας περιμένει να τη δείτε (ή να ξαναδείτε). Εμείς, λοιπόν, τη θυμηθήκαμε και καταλάβαμε γιατί αυτή η ταινία δεν φεύγει από τη μνήμη και από τις προσωπικές προβολές μας στο μέλλον.

Η αποκωδικοποίηση του φιλμ βρίσκεται στον μακροσκελή τίτλο του. Η συνέχεια και η σοφία της ζωής, της φύσης, είναι ένας κύκλος που σταθερά πραγματώνεται ό,τι κι αν συμβεί. Ο άνθρωπος είναι πάντα φιλοξενούμενος σε αυτόν τον κύκλο και κυρίως παρατηρεί. Ελάχιστα πράττει. Και όταν δρα το κάνει σχεδόν αθόρυβα ή εκκωφαντικά και ολοκληρωτικά λανθασμένα.

 Ο Κιμ Κι Ντουκ δείχνει τι συμβαίνει όταν αφήνεσαι στο μάθημα της εμπειρίας, του βιώματος και τι γίνεται όταν νομίζουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε τα φυσικά, χρονικά, ερεθίσματα.
Το φιλμ ακολουθεί τη ροή και τη συμπεριφορά των εποχών και τα συνοδεύει με τη μυστικιστική, σχεδόν άγνωστη, δύναμη της πίστης. Ο κύκλος της ζωής θα προχωρήσει και τα διδάγματα του θα χαράξει στην ανθρώπινη ψυχή, θα τα δωρίσει στον γενετικό του κώδικα. Η εικόνα και ο ήχος της ομορφιάς εγκλωβίζονται στην κάμερα και το τελικό αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό. Ιδού ο άνθρωπος και ιδού η διαχρονική πορεία του!




Το ερημητήριο περιμένει τον επόμενο δάσκαλο, μαθητή


Η υπόθεση είναι απλή. Ένας ηλικιωμένος μοναχός ζει σε ερημητήριο στη μέση μιας λίμνη με έναν νεαρό μαθητευόμενό του. Τον έχει μαζί του από μικρή ηλικία. Του μαθαίνει πώς να συνυπάρχει αρμονικά με τη φύση και πώς να επικοινωνεί με τα θεία. Το μικρό σκανταλιάρικο αγόρι γίνεται ένας απείθαρχος και ανεξέλεγκτος νέος. Όταν θα έρθει μια νεαρή κοπέλα για να θεραπευτεί ψυχικά, το σώμα και ο πόθος, ο έρωτας, θα διαγράψουν κάθε ιερό κανόνα. 

Ο νεαρός θα εκδηλώσει άμεσα το ενδιαφέρον του γι’ αυτήν και η σαρκική ένωση θα καταλήξει στην αποχώρηση του κοριτσιού και στην οικειοθελή απομάκρυνση του νέου άνδρα. Πριν απ’ αυτό ο μοναχός έχει προειδοποιήσει τον μαθητευόμενό του πως «το πάθος οδηγεί στην επιθυμία για κατοχή και η κατοχή στον φόνο».

 Αυτό θα είναι το βάρος, η πέτρα, που θα κουβαλήσει για πάντα ο άνδρας. Και όπως βασανίζονταν τα ζώα όταν τους έδενε μια πέτρα στο σώμα τους, έτσι και αυτός θα βασανιστεί. Ο φόνος της γυναίκας, επειδή τον απάτησε, έρχεται και αυτός ο κύκλος ζωής αρχίζει να κλείνει. Ο μοναχός αυτοκτονεί και το ερημητήριο περιμένει το επόμενο ένοικο, τον επόμενο δάσκαλο και τον επόμενο μαθητή.

Ο Κιμ Κι Ντουκ δομεί το σενάριό του γύρω από τους κανόνες της φύσης και τη σοφία του βουδισμού. Το φυσικό τοπίο, η χλωρίδα και η πανίδα του, γίνεται το κατάλληλο σκηνικό για τη δράση της ταινίας. Η σταθερότητα και το στοιχείο του αναπόφευκτου, τόσο στη φύση όσο και στη θρησκευτική έκφραση, καθορίζουν τη συμπεριφορά των ηρώων.

 Ο περιορισμός των δύο κεντρικών χαρακτήρων αναδεικνύει τη «συνομιλία» με τα ζώα, τα βότανα, το νερό. Ο ρυθμός της ταινίας δεν ατονεί, πολύ καλό μοντάζ, ενώ η ομορφιά των πλάνων ενισχύει την αμεσότητα του φιλμ. Το «Άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας… και πάλι άνοιξη» είναι μια βαθιά ανθρώπινη ταινία που επιστρέφει στον θεατή κάτι από το κάλλος της φύσης, κάτι από την αδιαμφισβήτητη γνώση της, κάτι από την αναλλοίωτη αλήθεια του θείου λόγου.