Όταν ληστοσυμμορίτες έσφαξαν διπλωμάτες στο Δήλεσι – Η ιστορία του 19ου αιώνα που τάραξε την Ευρώπη και ρεζίλεψε την Ελλάδα

 

Επί πρωθυπουργίας Αλεξάνδρου Κουμουνδούρου, το 1866, η εγκληματικότητα στην Ελλάδα περνούσε περίοδο μεγάλης έξαρσης ακόμα και στην επαρχία. Οργανωμένες και καλά εξοπλισμένες συμμορίες με κακοποιά στοιχεία και σκληρούς ληστές, δρούσαν ανενόχλητες στα σύνορα του Ελληνικού Βασιλείου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τρομοκρατώντας εμπόρους, κτηνοτρόφους, πραματευτάδες και ελεύθερους πολίτες.

του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδης

Εκείνη τη χρονιά, που ανατινάχθηκε το Αρκάδι στην Κρήτη και έγινε και η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, σε μια συζήτηση στη Βουλή, ο μανιάτης πρωθυπουργός Κουμουνδούρος κάνοντας απολογισμό του έργου του, αναφέρθηκε και στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας. Είπε ότι «συνέλαβε και φυλάκισε 800 φυγόδικους, έστειλε στον τάφο και τις φυλακές 150 ληστές και 15 αρχιληστές, ενώ άλλοι 50 αλλοεθνείς εγκληματίες εκπατρίστηκαν».

Ο Κουμουνδούρος

Τα στοιχεία που παρουσίασε αμφισβητήθηκαν έντονα, τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από τον Τύπο, που έγραψε χλευαστικώς για τον τότε πρωθυπουργό: «…Και ιδού! Διαβαίνει την κλίμακα της Βουλής ντούρος – ντούρος ο ληστοκτόνος Κουμουνδούρος…»

Και δεν πέρασαν τρία χρόνια για να συμβεί το πιο δραματικό γεγονός απαγωγής και ληστείας μετά φόνων στο Δήλεσι.  Στις 30 Μαρτίου 1870, οι ληστοσυμμορίτες του αδελφών Τάκου (Δημήτρη) και Σπύρου Αρβανιτάκη και του Σπανού, αιχμαλώτισαν μία ομάδα επτά Άγγλων διπλωματών και περιηγητών που πήγε να επισκεφθεί το πεδίο της μάχης του Μαραθώνος. Με την ομάδα των Άγγλων ήταν επίσης ένα εξάχρονο κοριτσάκι, δυο επιτετραμμένοι της Ιταλικής πρεσβείας και ένας Έλληνας ξεναγός ο Αλέξανδρος Ανεμογιάννης. Επικεφαλής της ομάδας ήταν οι Άγγλοι διπλωμάτες Φρειδερίκος Βίνερ και ο Εδουάρδος Χέρμπερτ.

Ξεκίνησαν με δύο άμαξες και με συνοδεία τεσσάρων εφίππων χωροφυλάκων, πήγαν στον Μαραθώνα, παρέμειναν επί δύο ώρες και κατά την επιστροφή τους στην Αθήνα, κοντά στο Πικέρμι, κυκλώθηκαν και αιχμαλωτίσθηκαν από την συμμορία των Αρβανιτάκηδων που αριθμούσε 25 άνδρες.

Οι δύο χωροφύλακες όταν αντιστάθηκαν χτυπήθηκαν και όλοι οι άλλοι οδηγήθηκαν στην Πεντέλη. Οι ληστές άφησαν τις γυναίκες ελεύθερες και το παιδί, καθώς και τους αμαξάδες. Τους είπαν να επιστρέψουν στην Αθήνα και τους έδωσαν μια επιστολή, με την οποία ζητούσαν λύτρα 25.000 λίρες και αμνηστία.

Θρασύβουλος Ζαΐμης

Ακολούθησε σειρά γεγονότων. Οι Άγγλοι ζητούσαν να ενδώσει η κυβέρνηση στο ζήτημα της αμνηστίας κάτι που αρνιόταν κατηγορηματικά η τότε κυβέρνηση του Θρασύβουλου Ζαΐμη, διότι αντίκειτο προς το Σύνταγμα. Την επομένη αφέθηκε ελεύθερος και ο Άγγλος λόρδος Μανκάστερ, ο οποίος υποσχέθηκε ότι θα φρόντιζε να σταλούν τα λύτρα και θα πίεζε στην χορήγηση της αμνηστίας..

Όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να δράσει αποφασιστικά, με μεγάλη στρατιωτική δύναμη, οι ληστές αποσύρθηκαν προς το Δήλεσι. Η επιχείρηση είχε τραγικό τέλος. Οι ληστές δεν παραδόθηκαν ούτε εγκατέλειψαν τους αιχμαλώτους όπως ήλπιζε η κυβέρνηση. Την δέκατη ημέρα της ομηρίας, Μεγάλη Πέμπτη 10 Απριλίου, οι ληστοσυμμορίτες κατέσφαξαν με διαφορά ωρών τους ομήρους και προσπάθησαν κατόπιν να διαφύγουν, αλλά απέτυχαν.

Μόλις οι στρατιώτες είδαν τα πτώματα των ομήρων άρχισαν σκληρή μάχη με τους ληστές. Σκοτώθηκαν, ο αρχιλήσταρχος Χρήστος Αρβανιτάκης και οι ληστές, Γερογιάννης ή Μπαρμπαγιάννης Χορμόβας, Σταθάκης ή Μπούρτζης, Γιώργος Καταραχιάς, Γιάννης Φερμάνης ή Τζιτζιλιώνης, Τσακανίκας ή Μπέτης και Σωτήριος Ζώμας, όλοι βλαχοποιμένες.

Από την ένοπλη σύγκρουση σώθηκε ο Τάκος Αρβανιτάκης, μαζί με άλλους 9 ληστές που διέφυγαν στα Άγραφα και θεάθηκαν στο χωριό Κωσταλέξι μαζί με τους λήσταρχους, Βελούλη και Καμάρα. Ο Αρβανιτάκης σκοτώθηκε σε μία σύγκρουση με στρατιωτικό απόσπασμα τον Νοέμβριο του 1870.

Από το στρατιωτικό απόσπασμα συνελήφθησαν (οι περισσότεροι βαριά τραυματισμένοι) επτά ληστές.  Η δίκη τους έγινε στις 9 Μάιου 1870 και καταδικάσθηκαν σε θάνατο. Η εκτέλεση τους έγινε στις 8 Ιουνίου στις 7 το πρωί δια της λαιμητόμου στο Πεδίον Άρεως παρουσία πλήθους κόσμου…

Η σφαγή των διπλωματών προκάλεσε την μήνιν της αγγλικής κυβέρνησης. Παραιτήθηκαν τότε ο πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών, ενώ προτάθηκε ακόμα και η κατοχή της Ελλάδος!

Οι εφημερίδες του Λονδίνου με σκληρά δημοσιεύματα διέσυραν την Ελλάδα και τους Έλληνες, με πολλές υπερβολές τους. Χαρακτήριζαν την Ελλάδα «εντροπήν δια τον πολιτισμόν, φωλέαν ληστών και πειρατών, χώρα ημισλάβων, ημιελλήνων και ημιβαρβάρων»!

Έφτασαν μάλιστα σε σημείο ανερυθρίαστα να γράφουν ότι «πάς Έλλην» ήταν «απατεών και αγύρτης!». Μία από τις βρετανικές εφημερίδες σε πρωτοσέλιδο τίτλο της έγραφε: «…χώρα ής πολιτικόν σύστημα είναι η αναρχία, κυρία δε βιομηχανία η ληστεία!». Άλλες εφημερίδες της Βρετανίας «στόλιζαν» δεόντως την Ελλάδα χαρακτηρίζοντάς την «Πατρίδα κακούργων», «ληστοκρατούμενη», «Σπήλαιον δολοφόνων».

Ομολογουμένως από την τραγική σφαγή στο Δήλεσι, επλήγη τότε βαναύσως το κύρος και αξιοπιστία της Ελλάδος.